Architekci Beata i Krzysztof Stefańscy. BK Projekt. Wizualizacje, aranżacje, koncepcje rozbudowy, adaptacje

Dyplom

Zagospodarowanie ulicy Piekarskiej w Płocku (fragmenty)

Promotorzy:

mgr inż.arch. Jan Kabac
dr Krzysztof Jabłoński

Tematem naszej pracy jest zagospodarowanie terenu przy ulicy Piekarskiej w Płocku. Teren ten znajduje się w ścisłej strefy konserwatorskiej „A” i należy do najstarszych fragmentów miasta. Stanowi ważną dominantę w panoramie miasta bowiem usytuowany jest na ponad 40 metrowej skarpie przy średnim nachyleniu ok. 35 stopni widocznej z lewobrzeżnej części. (...) Na zasadniczy projekt dyplomowy oprócz rozwiązań urbanistycznych i próby uporządkowania zabudowy terenu po obu stronach ulicy - składają się przede wszystkim projekty hotelu i galerii.

Wybór lokalizacji i tematu

Przy wyborze lokalizacji i tematu kierowaliśmy się niepowtarzalnymi walorami miejsca i możliwościami jakie obecnie stwarza ze względu na niewielką intensywność zabudowy. Ponadto kierowała nami chęć podjęcia tematu związanego z projektowaniem architektury w kontekście historycznym poprzez historyczne położenie i sąsiedztwo min. Kolegiaty Św. Archanioła Michała z częścią miasta pamiętającą czasy pierwszej lokacji. (...)

Jeśli natomiast chodzi o wybór samego tematu, (w przypadku muzeum) to nie bez znaczenie było, że miastu ciągle brakuje odpowiednich miejsc nadających się do prezentacji sztuki, pozwalających poznawanie historii i tysiącletniej spuścizny miasta. Problemy lokalowe dla instytucji muzealniczych (w tym dla największej kolekcji secesji w kraju) są obecnie jednymi z najważniejszych i najaktualniejszych. (...)

Również wybór hotelu jako tematu pracy wydaje się być jak najbardziej uzasadniony. W miejscu gdzie ulokowany został projektowany obiekt przed laty funkcjonował Hotel Berliński, który zajmował dokładnie ten sam teren (łącznik), który pierwotnie mieścił pokoje gościnne. (...)

Projekt zespołu hotelowego, wyniknął z zapotrzebowania najstarszej części miasta w tego typu placówkę. Istniejące hotele („Starex” i „Dom Darmstadt”), dysponujące małą liczba pokoi gościnnych, nie są w stanie sprostać wymaganiom stawianym przez turystów odwiedzających Płock.

Stan istniejący

Obecny kształt projektowanego odcinka jak i całej ulicy Piekarskiej (za wyjątkiem hotelu i filii ZUS-u) zawdzięcza miasto dziewiętnastowiecznej, klasycyzującej zabudowie. Zwraca uwagę mało intensywna zabudowa pomiędzy parcelami, w tak cennym fragmencie miasta. Przyczyną takiego stanu jest m.in. brak rozpoznania pod względem archeologicznym gdyż nie prowadzono tu badań wykopaliskowych co za tym idzie spowolniło to zapewne proces inwestycyjny.

Projekt muzeum zlokalizowany został w bloku 1. Obejmuje adaptację i i dalszą rozbudowę 2 - kondygnacyjnej kamienicy ( z poddaszem użytkowym) nr 3, oraz 2 - kondygnacyjnej kamienicy nr 5, zabudowę sąsiadującą stanowią: po lewej stronie hotel „Starex” a po prawej budynek starego spichrza

Projekt hotelu. Zespół hotelowy zlokalizowany został w bloku 2, , pomiędzy Starym Rynkiem od strony Pn.- Wsch. a ulicą Piekarską od Pd.- Zach. Dzisiejszy układ parcel powstał na przestrzeni XIX w. mimo, że regularnym rozplanowaniem sięga miasta średniowiecznego z II poł. XIII. Adaptacją została objęta tylna oficyna od ulicy Piekarskiej nr 8 a na miejscu nieistniejącej oficyny bocznej, dobudowany został łącznik tworzący jeden organizm z budynkiem frontowym mieszczącym się przy Starym Rynku. Tym samym dzięki adaptacji budynku od strony Piekarskiej miasto zyskało obiekt o podobnym przeznaczeniu jak przed laty tyle, że na miarę obecnych potrzeb o znacznie powiększonej kubaturze i urozmaiconej ofercie usług

Założenia koncepcji urbanistycznej

Zagospodarowując obszar w rejonie płockiej skarpy, w dużej mierze dostosowaliśmy się do tekstu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Zgodnie z nim umieściliśmy obiekty związane z kulturą. (...) Obszar całego projektowanego terenu został potraktowany jako integralną całość a wszystkie założenia urbanistyczno-architektoniczne miały na celu uporządkowanie terenu i wprowadzenie takich rozwiązań, które predysponowałyby go do miana zespołu satelickiego dla sąsiadującego Starego Rynku.

Strefa projektowa w bloku 1. Podzielona została na 3 niezależne obszary, stanowiące jednak uzupełniający się zespół funkcjonalno-urbanistyczny. Zasadniczymi składowymi dwóch pierwszych jest zabudowa usługowa i usługowo - mieszkaniowa z tym, że pierwszy stanowi zasadniczy projekt nadbrzeżnej części ulicy Piekarskiej. Zabudowę trzeciego, ostatniego elementu stanowi tylko jeden budynek, w miejscu gdzie wcześniej stał spichrz., co było powodem wielowątkowym. W celu otwarcia panoramy rozlewiska Wisły już z perspektywy ulicy, a tym bardziej z wyżej położonych kondygnacji, projektowanego hotelu teren został obniżony o 6 m. Powstała łukowata linia naturalnego wybrzuszenia skarpy, przedłużona w stronę ul. Piekarskiej z utrzymanym nachyleniem skarpy, co wzmocniło jednorodność koncepcji.

W części nadbrzeżnej projektu proponujemy stworzenie ciągów pieszych; jednego biegnącego wzdłuż linii skarpy wspartego na filarach na ponad 120 metrowym odcinku, drugiego wzdłuż projektowanego kompleksu usługowo-mieszkaniowego biegnącego charakterystycznym łukiem.

Strefy projektowej bloku 2. Składa się na nią obszar pomiędzy kościołem farnym św. Bartłomieja a kolegiatą św. Michała. Dokonaliśmy znacznego otwarcia i uporządkowania najatrakcyjniejszego, wcześniej zagrodzonego fragmentu otoczenia wieży kolegiaty. Wiązało się to ze zmianą regulacji komunikacji, poprzez przeprowadzenie rekonstrukcji ulicy w średniowieczu zwanej „Małą” pomiędzy ulicami Małachowskiego i Piekarską. Poza tym zależało nam na wytyczeniu drugiej osi, pomiędzy Starym Rynkiem a strefą nadbrzeżną; w tym przypadku łączącej rynek z placem powstałym nad podziemną częścią muzeum.

Założenia urbanistycznie w bloku 2 zasadniczo nie odbiegają od tych, które zostały podjęte w sąsiednim kwartale. Z otoczenia budynków zabytkowych na tyłach posesji, usuwamy pozostałości szpecącej i bezwartościowej zabudowy a w ich miejsce wprowadzamy skwery i place małej rekreacji. (...) Ze względu na małą powierzchnię na tyłach zabudowy, zrezygnowaliśmy z utrzymania podziału na działki, Taki zabieg podyktowany został przede wszystkim zachowaniem ścisłych norm np. przeciwpożarowych. (...)

Całą strefę projektowaną w bloku 2 stanowi zabudowa usługowa. Budynek w sąsiedztwie kolegiaty o przeznaczeniu kulturalno-usługowym np. wielopoziomowa księgarnia.

Nasze zabiegi zmierzały do poszukiwań form współczesnych, harmonizujących z otoczeniem, zgodnie z wytycznymi konserwatorskimi. Staraliśmy się zachować jednorodny charakter pierzei polegający na utrzymaniu odpowiednich gabarytów, ilości kondygnacji, geometrii dachów. (...)

Budynki projektowane, co do użytych materiałów i zabiegów formalnych zostały tak potraktowane aby oddawać ducha czasów, w jakich żyjemy a jednocześnie podkreślać wartość budynków sąsiadujących, nie działając na ich szkodę. (...) Świadomym zabiegiem było również wyeksponowanie elementów konstrukcyjnych utożsamianych z architekturą przemysłową bliską w końcu dzisiejszemu wizerunkowi miasta. (...)

Muzeum. Kierując się tymi założeniami, zaproponowaliśmy zabudowę zdecydowanie bardziej scalającą przestrzeń wokół siebie od obecnej. Na kompozycję zespołu muzealnego też składają się bryły, które mimo różnicy w gabarytach, użytych materiałach wykończeniowych stanowią jednolity zespół. Dzieje się tak m.in. za sprawą szklanego przekrycia wewnątrz dziedzińca, który spaja wszystkie elementy.

Całość zespołu hotelowego tworzą 3 zasadnicze elementy - każdy innej wysokości, przekryte dwuspadowym dachem przy czym dwa skrajne ustawione są szczytowo, łącznik zaś kalenicowo. Każdy różni się również użytym materiałem wykończeniowym. Część najwyższa, (czterokondygnacyjna w części nadziemnej) najbardziej wysunięta w kierunku skarpy, inspirowana jest zabytkowym spichrzem , który stał przed laty dokładnie w tym samym miejscu - poprzez nadanie imponujących gabarytów budynku, kształtu dachu, rzędu małych okien. Elewacja tylna ma w tym przypadku o tyle istotne znaczenie, że widok obiektu na wzgórzu, roztacza się z odległości kilku kilometrów. Zaproponowaliśmy architekturę utylitarna, ubogą w detale zmieniającą obecny obraz tej części wzgórza.

Nowy kształt zawdzięcza przede wszystkim elewacji części podziemnej. Tworzy ją transparentna tafla szkła, rozciąga się na długości niespełna 60m i15m wysokości, wtapiając się w naturalną krzywiznę skarpy zachowując przy tym jej nachylenie. Uznaliśmy, że harmonijne wpasowanie się w linię stoku, nie wprowadzi dysonansu ani nie zakłuci niepowtarzalnej topografii Wzgórza Tumskiego.

Należy dodać. że symbolem nadbrzeżnej części miasta w obrębie naszego projektu, były przed laty spichrze, które już od czasów Kazimierza Wielkiego rozciągały się na linii płockiej skarpy. Tylko na fragmencie pomiędzy obecnym hotelem „Starex” a kościołem farnym umiejscowione były 3 potężne obiekty magazynowe, tworzące charakter ulicy, nieprzypadkowo w końcu nazwanej Piekarską. Uznaliśmy, że odtworzenie budynków, w nowoczesnej oprawie architektonicznej z wprowadzoną funkcją kulturalną, zrewitalizuje koncepcję całego założenia. Uzupełnienie budynkami o wyraźnych akcentach nawiązujących do architektury charakterystycznej dla spichrzów ma dla nas symboliczne znaczenie na kształt ogólnego projektu (...)

Fakt uprawy winnej winorośli we wczesnym średniowieczu na stoku skarpy, wpłynął na wybór roślinności towarzyszącej. Cały odcinek przeszklenia, gdzie mieści się podziemna część muzeum, został na zewnątrz przyozdobiony pnącą się roślinnością. Tak duży obszar zieleni, bo okalający również pochyloną ścianę wzdłuż łukowatej linii, biegnąc aż do ulicy - w zestawieniu z nowoczesną formą zapewnił powrót dawnych akcentów krajobrazu Wzgórza Tumskiego.

Dojazd do Muzeum i pozostałej zabudowy odbywać się będzie ulicą Piekarską, łączącą ul Teatralną z ul. Kazimierza Wielkiego. Miejsca parkingowe, ograniczyliśmy do 120 miejsc potrzebnych do obsługi Muzeum i dla zwiedzających 3 - poziomowym parkingiem.

Hotel. Zespół hotelowy jest zasadniczym tematem projektowym w części bloku 2. Właściwie tylko w założeniach elewacji od strony fasadowej widoczny jest charakter i klimat zabytkowego miejsca. Dzieję się tak za sprawą ściany dawnej oficyny, jak i okalającego budynek frontowy pasa regularnie rozmieszczonych okien w poziomie górnej kondygnacji - typowego dla architektury klasycystycznej. (...)

Na kompozycję zespołu hotelowego składają się dwie bryły przenikające się - fasadowa i boczna. Wydłużona bryła fasadowa rozciągająca się wzdłuż ulicy, nawiązuje wysokością do jedynego, czterokondygnacyjnego budynku w pierzei, wyznaczającego w naszym rozumieniu projektową linie wysokości zabudowy.

Zabudową objęte są działki po obu stronach istniejącej, oficyny tylnej nr 8., która stanowi w projekcie centralny element budynku. Prostopadłościenną bryłę części frontowej, rozbija jedynie wcięcie na wysokości ostatniej kondygnacji. , które wynika z ulokowanej kopuły na osi wejścia głównego i całego układu prostopadłego zespołu. Bryła przekryta jest płaskim dachem ze świetlikiem nad dłuższym bokiem skrzydła a dwuspadowość dachu sugeruje konstrukcja kratowa.

Dominującą, centralną część założenia elewacji stanowi wyższa, 3-kondygnacyjna fasada z charakterystyczną kopułą. Wraz z dwoma bocznymi skrzydłami, podwyższonymi w stosunku do części centralnej założenia o jedną kondygnację stanowi kompozycyjną całość. Całość płaszczyzny ścian elewacji, za wyjątkiem, zabytkowego fragmentu, pokryta została zawieszoną, transparentną szybą, nadając formie lekkości, o powtarzalnych modułach 12m.x12m za którymi znajdują się otwory okienne. Balkony podpierane są rzędami słupów, ustawionych na linii zabudowy ul Piekarskiej. W miejscu gdzie przebiega granica między działkami, dla rozróżnienia tej linii zastosowano kontrastowy materiał wykończeniowy. (...)

Elewacje boczne budynku frontowego posiadają surową formą, charakteryzują się prostotą i wykonane są z tych samych materiałów, które użyte zostały w elewacji frontowej. W elewacji Pd.- Wsch. dachowy świetlik przechodzi płynnie w wertykalny pas, doświetlający wewnętrzny pasaż na całej wysokości budynku. Elewacja tylna zasadniczo nie odbiega od frontowej. Wyjątki stanowią; cofnięty z przodu element najwyższej kondygnacji, z tyłu jest wysunięty przed lico ściany, oraz zastosowanie w odróżnieniu do frontowej elewacji ściany osłonowej w parterze.

Elewacja tylna na osi wejścia głównego połączona jest z budynkiem bocznym. Został on zlokalizowany dokładnie na tym samym obrysie, na którym przed laty mieściła się oficyna boczna (stąd nieregularny układ rzutu). Trzykondygnacyjna bryła budynku ma prostopadłościenny kształt, stanowiący łącznik pomiędzy obiektami frontowymi.Wystrój elewacji ma zdecydowanie utylitarny charakter. Funkcja i położenie tej części budynku, nakazywały oszczędne operowanie środkami architektonicznymi. (...) Charakterystycznym akcentem tej części zespołu hotelowego mogą być wertykalnie usytuowane okna pomieszczeń konferencyjnych. Przy tej części obiektu, wykorzystane zostały te same materiały wykończeniowe , którymi posłużyliśmy się przy elewacji frontowej. Dojazd do hotelu i pozostałej zabudowy podobnie jak w przypadku muzem odbywać się będzie ulicą Piekarską. Miejsca parkingowe w liczbie 70, zapewnia podziemny parking obsługujący również osoby niepełnosprawne.

Założenia funkcjonalno-przestrzenne

Głównym założeniem funkcjonalno-przestrzennym zarówno w przypadku zespołu muzealnego jak i hotelu, było zaprojektowanie budynków jak najbardziej elastycznych. wskazanych w tego typu obiektach użyteczności publicznej. Możliwości rozbudowy, są z kolei ograniczone niewielką powierzchnią, charakterystyczną dla historycznych parceli. (...)

Muzeum. Wykonując projekt mieliśmy na celu zapewnienie zapotrzebowania funkcjonalnego na przestrzeń wystawową z odpowiednim zapleczem technicznym, audytorium, biblioteką, księgarnią i czytelnia. Rzut budynku to kompozycja prostokątów w kształcie litery „C” w części nadziemnej i trapezu, z gigantycznym łukiem w podziemnej części.

Główne, reprezentacyjne wejście od ulicy Piekarskiej, kieruje zwiedzających do zaprojektowanego holu Jest to wysokie patio skomunikowane po lewej stronie z częścią dydaktyczną i poprzez część informacyjno - szatniowa, bezpośrednio z przeszklonym atrium stanowiącego główną komunikacja budynku. (...)

Część dydaktyczna dostępna również drugim wejściem ewakuacyjnym od strony ul. Piekarskiej, zajmuje całe skrzydło zaadaptowanej kamienicy. W tej części na wysokości parteru znajduje się jeszcze salka multimedialna. Klatka schodowa obsługująca tę cześć budynku pozostała w tym miejscu w którym jest obecnie, czyli vis-a-vis wejścia bocznego. Pierwsze piętro zajmuje niższa cześć audytorium i pomieszczenia dydaktyczne. Audytorium dostępne jedynie z pierwszego piętra zajmuje powierzchnię dwóch kondygnacji. Na pierwszym i drugim piętrze wyodrębniony został aneks z przeznaczeniem na niewielki punkt gastronomiczny (np. herbaciarnię). (...)

Atrium - foyer pełniące rolę holu ekspozycyjnego np. do ekspozycji rzeźby, mieści również pomieszczenia księgarni i sklepu z pamiątkami. Z atrium możemy wybrać warianty poruszania się wewnątrz budynku. Pierwszy wprowadza nas w cyrkulację w strefę ekspozycji czasowej, drugi prowadzi w obszar ekspozycji zbiorów stałych.

Podążając według pierwszego schematu przechodzimy z atrium do części w której prezentowane są wystawy czasowe. Możliwość dowolnego kreowania wnętrz w tej części obiektu zapewnić mają użyte mobilne ścianki kurtynowe. Drugi układ ruchu nakazuje z atrium przedostać się do sal wystaw stałych zlokalizowanych w budynku najbardziej wysuniętym w kierunku skarpy.

Budynek jak i strefa atrium połączone są z działem administracyjnym, mieszczącym się w łączniku i w części budynku „przyskarpowego”. Część ta skomunikowana jest i obsługuje wszystkie poziomy naziemne i podziemne. Mieszczą się w niej magazyny, pokoje socjalne pracowników, pracownie montażu i konserwacji zbiorów oraz inne pomieszczenia techniczne.

Z poziomu parterowego możliwe są warianty poruszania się, w zależności od tematycznie rozmieszczonych zbiorów. Sprawną komunikację między piętrami zapewnia szeroka klatka schodowa i 2 windy. Wybierając wariant komunikacji w górę, natrafiamy na powtarzalne układy pomieszczeń wystawowych. Jedynie układ rozmieszczenia ostatniej kondygnacji uległ zmianie gdzie jest przejście na taras widokowy, okalający znaczny fragment budynku.

Ekspozycję zbiorów stałych znajduje się w strefie podziemnej i zajmującej 3 kondygnacje, absorbując część skarpy znajdującą się poniżej widocznej części budynku „pospichlerzowego”. Charakteryzuje się przestronnym wnętrzami oraz gigantyczną pochylona szybą wspartą na dźwigarach kratowych. Na każdym piętrze części podziemnej, przy pionie komunikacyjnym zlokalizowano zespoły sanitariatów, natomiast część podziemna zarezerwowana została na pomieszczenia magazynowe.

Założeniem było stworzenie parkingu umożliwiającego korzystanie zarówno pracownikom budynku administracyjnego jak i zwiedzającym muzeum. Parking zaprojektowany jest na 120 stanowisk z możliwością zastosowania parkowania trzypoziomowego. Także komunikacją pionową eksponatów, zapewnić ma platforma obsługująca wszystkie kondygnacje podziemne i naziemne. Wszystkie sale ekspozycyjne mają układ pasmowy. Sale doświetlone są zarówno światłem sztucznym jak i naturalnym.

Hotel.Projektując zespół hotelowy, zgodnie ze wskazówkami konserwatora, posługiwaliśmy się wyłącznie nowoczesnym językiem architektonicznym mając na celu harmonijne wkomponowanie się w historyczną tkankę. (...) Obrys rzutu budynku opiera się na planie zazębiających się prostokątów w kształcie litery „T”, ze znacznie wydłużonym jednym z boków. Układ projektowanego wnętrza charakteryzuje się dwoma przecinającymi się traktami; przebiegającym prostopadle do elewacji frontowej i porzecznego, biegnącego wzdłuż ulicy Piekarskiej. Główny trakt przelotowy - pasaż, spełnia zadanie łącznika spinającego wszystkie części obiektu, to na jego osi znajdują się dwa wejścia do obiektu. Drugi trakt, rozbija przestrzeń wnętrza na dwie części, pełniąc zarazem funkcje komunikacyjną. Układy funkcjonalne są zaprojektowane na podobnych zasadach na większości kondygnacji.

Główne, reprezentacyjne wejście znajduje się od ulicy Piekarskiej. Strefę wejściową stanowi powierzchnia zaadaptowanej oficyny tylnej, pełniąca funkcję informacyjno - szatniową, Prowadzi ona do doświetlonego szklaną kopułą patio, w którym znajduje się centralny punkt budynku. Duża, przestronna strefa na parterze jest miejscem z której rozchodzi się widok na przestrzeń wewnętrzną budynku. Komunikację pionowa umożliwiają wyeksponowane w patio schody i winda. Są tak rozmieszczone, żeby komunikacja na wyżej położonych kondygnacjach odbywała się bezkolizyjnie łącząc wszystkie strefy budynku.

Na poziomie parteru w skrzydle płd.- zach. wyodrębniona została strefa usługowa, obsługująca zarówno gości hotelowych jak i osoby z zewnątrz (np. sklep z pamiątkami, usługi fryzjerskie). Druga część skrzydła zarezerwowana została na powierzchnię, w której organizowane mogą być różnego rodzaju formy prezentacji. W tej części umieszczone zostały sanitariaty ogólnodostępne, zarówno dla pracowników jak i dla klientów.

Pozostałą powierzchnię wyżej położonych kondygnacji w tej części budynku zajmują pokoje gościnne, stanowiące podstawową funkcje całego budynku. Dwa ciągi pokoi usytuowane są równolegle do siebie i połączone są ciągami komunikacyjnymi dookoła galerii. Zaprojektowany układ konstrukcyjny budynku nie zakłóca możliwości wariantowania pomieszczeń.

Bezpośrednio z centralnego patio w przeciwległym kierunku Pn.- Wsch., zlokalizowany został trzypoziomowy zespół gastronomiczny składający się z: małej restauracji na pierwszej kondygnacji (30 miejsc) + sezonowego tarasu przed restauracją (15 miejsc) i kawiarni (35 miejsc). Wszystkie poziomy na których mieszczą się „obszary” gastronomiczne, obsługiwane są zapleczem kuchennym mieszczącym się na parterze i na piętrze. Ostatnia, czwarta kondygnacja jak i część trzeciej, przewidziane zostały jako strefa konferencyjno - rekreacyjna.

Budynek łącznika pełni funkcję zaplecza techniczne dla całego zespołu hotelowego. Powierzchnię parteru zajmują przede wszystkim pomieszczenia związane z obsługą stref gastronomicznych naprzeciwko których mieszczą się pomieszczenia socjalne Całą powierzchnię wyżej położonej kondygnacji „łącznika” zarezerwowano na salę audytorium (170 miejsc). Wyposażone w scenę, sprzęt multimedialny przewidziano jako miejsce dla organizacji min. Imprez kulturalnych. (...)

Od ul. Stary Rynek budynek w którym obecnie mieści się Dom Darmstadt, został również zaadaptowany na potrzeby hotelowe. W parterze znalazła się recepcja obsługująca tę część hotelu jak również niewielki barek. Wyższe kondygnacje zajęły luksusowe apartamenty o powtarzalnych układach z oknami skierowanymi na historyczny plac. Układ garażu jest jednokierunkowy, bezkolizyjny. Zakładamy, że wjazd dla samochodów osobowych i dostawczych odbywał się będzie od ul. Piekarskiej. Alternatywnym rozwiązaniem jest możliwość wjazdu samochodów dostawczych wjazdem brama w istniejącej kamienicy. W piwnicy znajdują się pomieszczenia instalacyjne i związane z podłączeniem do sieci miejskich oraz pomieszczenia gospodarcze.

lipiec 2003